1η ΨΑΛΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ 2012 ΕΙΣΗΓΗΣΗ κ. Γ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

1^η ΨΑΛΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ

Παρουσίαση : Ιωάννης Χρυσικόπουλος
Εκπαιδευτικός και Πρωτοψάλτης Ι. Ν. Αγίου Αρσενίου Λευκίμμης,
 Μέλος του ΔΣ. Της Βυζαντινής Χορωδίας Κερκύρας.

Α) Χαιρετισμός, προσφώνηση.

Σας καλοσορίζουμε στην 1^η Ψαλτική Συνάντηση και Συναυλία Βυζαντινής Μουσικής, η οποία πραγματοποιείται για πρώτη φορά στην Κέρκυρα με πρωτοβουλία της «Βυζαντινής Χορωδίας Κερκύρας». Στόχος και σκοπός της πρωτοβουλίας αυτής είναι συνάντηση και η επικοινωνία του ψαλτικού κόσμου της Κέρκυρας, αλλά και όλων των εραστών της Εκκλησιαστικής μουσικής τέχνης και ψαλτικής. Η συνάντηση, η επικοινωνία, η ανταλλαγή των απόψεων, δημιουργεί προϋποθέσεις για πολλά πράγματα. Δημουργεί καταρχήν θετικό και ζεστό κλίμα, ενθαρύνει την καλλιέργεια την μουσικής μας, αναδεικνύει τις προσπάθειες και το έργο και την συμβολή εκάστου από εμάς. Φανερώνει ακόμη, το ψαλτικό δυναμικό του νησιού μας που διακονεί αφανώς και και με μεγάλες δυσκολίες στον χώρο του Αναλογίου που απαιτεί για τον σωστό ψάλτη χρόνια σπουδή και προετοιμασία.

Η πρωτοβουλία μας αυτή έρχεται να δημιουργήσει μια ευκαιρία για όλους μας, μια ευκαιρία συναδέλφωσης και ενότητας προς τον σκοπό της ανάδειξης της πατροπαράδοτης Ελληνικής Εκκλησιαστικής μουσικής αλλά και να δημιουργήσει με την συνδρομή και βοήθεια όλων μας τις προϋποθέσεις για την περεταίρω καλλιέργεια της στο ευλογημένο νησί μας που σκεπάζεται και προστατεύεται από την ισχυρή προστασία του πολιούχου μας Αγίου Θαυματουργού Σπυρίδωνος.

Στο πλαίσιο αυτό προσκαλέσαμε τον πρωτοψάλτη κ. Γ. Κωνσταντίνου, Διδάκτορα του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου, ερευνητή και μελετητή της μουσικής μας και των πηγών της, για να μας ομιλήσει για ένα θέμα που είναι εντελώς πρακτικό και αγγίζει της ουσία της ψαλτικής τέχνης. Το Θέμα της ομιλίας είναι «Η εκτέλεση των μουσικών κειμένων κατά την προφορική παράδοση». 

Ας πούμε όμως λίγα λόγια για τον ομιλητή μας.

Ο κ. Γεώργιος Κωνσταντίνου γεννήθηκε το 1961 στο Γαλατά Μεσολογγίου Αιτωλοακαρνανίας. Είναι πτυχιούχος της Μαρασλείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας (1982) και του Τ.Ε.Φ.Α.Α. (Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού) (1987). Υπηρετεί ως Δάσκαλος στην Πρωτοβάθμια εκπαίδευση από το 1989 μέχρι σήμερα.Το 1982 από το Ωδείο «ΑΘΗΝΑΙΟΝ» παίρνει με άριστα το Δίπλωμα Βυζαντινής Μουσικής με επιβλέποντα καθηγητή τον Αθανάσιο Παπαζαρή. Από το 1981 είναι μέλος της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας την οποία διευθύνει ο Λυκούργος Αγγελόπουλος -Άρχων Πρωτοψάλτης της Αγιωτάτης Αρχιεπισκοπής Κωνσταντινουπόλεως- έχοντας συμμετάσχει με αυτήν σε 1000 και πλέον λειτουργικές εκδηλώσεις, συναυλίες, ραδιοτηλεοπτικές ηχογραφήσεις και μαγνητοσκοπήσεις στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, της Αμερικής, της Ασίας και της Αφρικής.

Ως μέλος της Ελληνικής Βυζαντινής Χορωδίας συμμετέχει:
α) στην έρευνα που πραγματοποιεί πάνω στη μουσική παράδοση της εκκλησιαστικής μας μουσικής μέσα από τη θεωρία και την πράξη της
β) στην ερμηνεία των γραπτών μουσικών κειμένων των πρώτων εξηγητών μέσα από την προφορική παράδοση (ηχογραφήσεις – συναυλίες) και
γ) στην αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας στη διδασκαλία της βυζαντινής μουσικής.

Από το 1989 συνεργάζεται με τους ραδιοφωνικούς σταθμούς της Εκκλησίας της Ελλάδος και της Πειραϊκής Εκκλησίας με τις εκπομπές «Μέσα από τη μουσική παράδοση της Εκκλησίας μας», «Ψαλτική – Τέχνη και Επιστήμη» και «Πορεία στο χρόνο και στο χώρο της Ψαλτικής. Εκεί που η θεωρία συναντά την πράξη».

Ως Πρωτοψάλτης έψαλε σε ιερούς ναούς του Πειραιά (Ζωοδόχο Πηγή, Άγιο Διονύσιο και Υπαπαντή του Κυρίου), στον ιερό ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Πρασίνου Λόφου (Ν. Ηράκλειο) όπου με την παιδική χορωδία του ναού εξέδωσε ψηφιακό δίσκο με τίτλο Δεσποτικόν Εξόδιον, και στον ιερό ναό Ζωοδόχου Πηγής (οδού Ακαδημίας) όπου δίδασκε Βυζαντινή Μουσική στη Σχολή του Ναού από το 1995 μέχρι το 1999.

Μετείχε με υποτροφία στο τρίχρονο πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Ερευνών Εσωτερικού του κοινωφελούς ιδρύματος «Αλέξανδρος Ωνάσης » με θέμα « Ο Βυζαντινός Μαΐστωρ Ιωάννης ο Κουκουζέλης » υπό την εποπτεία του καθηγητού Λυκούργου Αγγελόπουλου.

Ως δάσκαλος βυζαντινής μουσικής δίδαξε στη Σχολή Ζωοδόχου Πηγής (οδού Ακαδημίας) και στη Σχολή βυζαντινής μουσικής της Μητροπόλεως Φθιώτιδος όπου δόθηκε μεγάλη βαρύτητα στη δημιουργία χορών από τους μαθητές των σχολών οι οποίοι πλαισίωναν τα αναλόγια των ιερών ναών Ζωοδόχου Πηγής (οδού Ακαδημίας) και Αγίου Δημητρίου (Λαμίας). Με τις χορωδίες των σχολών έλαβε μέρος σε διάφορα φεστιβάλ εντός και εκτός Ελλάδος. Σήμερα διδάσκει εκκλησιαστική μουσική στο Ωδείο Αθηνών.

Είναι δημιουργός και υπεύθυνος του Τμήματος Μεταπτυχιακής Επιμόρφωσης Βυζαντινής Εκκλησιαστικής Μουσικής (Τ.Μ.Ε.Β.Ε.Μ.) το οποίο λειτουργεί στο Ωδείο Αθηνών (από το 2002) και στην Κατερίνη (από το 2007), όπου οι διπλωματούχοι βυζαντινής μουσικής, φοιτητές από όλη την Ελλάδα, διδάσκονται τα μαθήματα: Ψαλτική (ανώτερα θεωρητικά μαθήματα, καταγραφή ηχητικών ντοκουμέντων ψαλτών και σύγκρισή τους με τις αντίστοιχες εξηγήσεις των Τριών Διδασκάλων και των νεοτέρων ετνύπων με σκοπό την εισαγωγή των συμπερασμάτων στη μουσική πράξη), Κατάρτηση και Διεύθυνση Βυζαντινού Χορού, Σημειογραφία της Ψαλτικής (από την «αναλυτική» στη «μεταβατική εξηγητική»), Μουσική Παλαιογραφία, Αρχαιότητα και Βυζάντιο: «Μαθηματική αρμονική», Παλαιογραφία Χειρογράφων, Ήχος και Μακάμ. Οι Διδάσκοντες στο Τμήμα είναι Καθηγητές Πανεπιστημίων (Τμήματος Μουσικών Σπουδών Αθηνών και Αριστοτελείου Θεσσαλονίκης), διδάκτορες και καλλιτέχνες με εμπειρία, ειδικοί στα μαθήματα αυτά.

Έχει λάβει μέρος σε Διεθνή Μουσικολογικά και Παιδαγωγικά Συνέδρια στην Ελλάδα και στο εξωτερικό όπου ανέπτυξε θέματα που αφορούν στη διδασκαλία της μουσικής και στην Ψαλτική ως τέχνη και επιστήμη.  Στα πλαίσια της διδασκαλίας της Εκκλησιαστικής Μουσικής το 1997 εξέδωσε τον Α΄ τόμο της σειράς «Θεωρία και Πράξη της Εκκλησιαστικής Μουσικής » βασισμένο καταρχήν στην ύλη του πρώτου έτους του αναλυτικού προγράμματος των ωδείων και των σχολών βυζαντινής μουσικής, επιχειρώντας να παρουσιάσει με συνοπτικό τρόπο μια γενικότερη και κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη εικόνα της Θεωρίας και της Πράξης της εκκλησιαστικής μουσικής.

Το 2005 η Αποστολική Διακονία του ανέθεσε την επιμέλεια επανέκδοσης των μουσικών έργων του Κωνσταντίνου Πρίγγου, Άρχοντος Πρωτοψάλτου της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας. Επανεκδόθηκαν το Αναστασιματάριον (2005), Η Αγία και Μεγάλη Εβδομάς (2006), η Μουσική Κυψέλη τόμοι Α΄ (2007) και Β΄ (2008) και η Θεια Λειτουργία (2010) συνοδευόμενα από ψηφιακούς δίσκους με σπάνιες ηχογραφήσεις του Κωνσταντίνου Πρίγγου.

Το Μάιο του 2007 εξέδωσε το Θεωρητικόν Μέγα της Μουσικής Χρυσάνθου του εκ Μαδύτων. Μια έκδοση που έφερε στο φως ένα ανέκδοτο αυτόγραφο Θεωρητικό του Χρυσάνθου, χειρόγραφο που βρίσκεται στη Δημόσια Βιβλιοθήκη της Δημητσάνας (αρ. 18) η οποία α) έδωσε στοιχεία που διαφωτίζουν τα σημεία εκείνα του έντυπου Μεγάλου Θεωρητικού, το οποίο εκδόθηκε στην Τεργέστη της Ιταλίας το 1832, που η κατανόησή τους ήταν μέχρι σήμερα αρκετά δυσχερής β) έχει τεράστια σημασία για την εκπαίδευση και τη διδασκαλία της Ψαλτικής Τέχνης ως Επιστήμης και για την τεκμηρίωση των μουσικών κειμένων και της προφορικής παράδοσης γ) επιτρέπει σε κάθε μελετητή και ενδιαφερόμενο να εμπλουτίσει τις γνώσεις του και να επεκτείνει τον προβληματισμό του στα ζητήματα της Ψαλτικής και δ) ανοίγει το δρόμο για συγκρίσεις και αναλύσεις σε βάθος όχι μόνο θεωρητικών θεμάτων αλλά και μουσικών κειμένων, με άμεσο αποτέλεσμα την κατανόηση της γραμματικής και της έκφρασης της Ψαλτικής.

Τον Ιούλιο του 2003 παρουσίασε με επιτυχία ενώπιον επταμελούς επιτροπής και με επιβλέποντα τον Αναπληρωτή Καθηγητή Δημήτριο Γιαννέλο τη διδακτορική του διατριβή με θέμα: «Η παρασήμανση της Μουσικής Έκφρασης μετά την εφαρμογή της Νέας Μεθόδου γραφής της Εκκλησιαστικής Μουσικής (1814) σε ελληνικές και ρουμανικές πηγές ». Τον Οκτώβριο του 2003 ανακηρύχθηκε διδάκτωρ του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Θέλουμε να ευχαριστήσουμε το κ. Κωνσταντίνου για την ευγενική ανταπόκρισή του στην πρόσκλησή μας, για τον κόπο και την αγάπη του.

Θέλουμε θερμά να ευχαριστήσουμε τον Σεβασμιώτατο ποιμενάρχη μας Μητροπολίτη Κερκύρας Παξών και Διαποντίων Νήσων κ.κ. Νεκτάριο υπό την Σεπτή ευλογία του οποίου πραγματοποιείται και η αποψινή μας εκδήλωση και συνάντηση. 

Ακόμη θέλουμε να ευχαριστήσουμε όλους τους Πρωτοψάλτες και Λαμπαδαρίους, Ιεροψάλτες των Ιερών ναών της Μητροπόλεώς μας για την ευγενική και ολοπρόθυμη ανταπόκρισή τους στην πρόσκλησή μας να συμμετάσχουν στην αποψινή μας εκδήλωση.

Ακόμη να ευχαριστήσουμε την διευθύντρια της εθνικής πινακοθήκης για την παραχώρηση του χώρου που μας φιλοξενεί σήμερα, αλλά και τους υπαλλήλους χωρίς την βοήθεια και την καλή διάθεση των οποίων δε θα μπορούσε να πραγματοποιθεί η αποψινή μας συνάντηση.

Τέλος ευχαριστούμε όλους για την παρουσία σας εδώ απόψε για την αγάπη σας για την μουσική της Εκκλησία μας, για την στήριξή σας στην μικρή μας προσπάθεια.

Παρακαλώ τον κ. Κωνσταντίνου να προσέλθει στο βήμα.

Β) Ομιλία του πρωτοψάλτου κ. Γεωργίου  Κωνσταντίνου, Διδάκτορος του τμήματος Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου με θέμα:

«Η Ερμηνεία των μουσικών κειμένων μέσα από την προφορική παράδοση»